توصيه غذايي به ديابيتي ها , برنج فقط 6 تا 8 قاشق

ديابت را بيماري عصر صنعتي دانسته‌اند كه صداي گام‌هايش هر لحظه تندتر مي‌شود و به خانه بسياري از خانواده‌ها نيز راه پيدا كرده است. تغذيه نادرست يكي از دلايل اصلي ابتلا به ديابت است اما افراد ديابتي در رژيم غذايي خود بايد به چه مواردي توجه كنند؟ دكتر عليرضا استقامتي، فوق‌تخصص غدد و عضو هيات علمي دانشگاه تهران به اين پرسش پاسخ گفته است...
يك رژيم غذايي ضد ديابت ايده‌آل داراي چه ويژگي‌هايي است؟
يك رژيم غذايي استاندارد براي همه افراد در اين زمينه وجود ندارد بلكه متناسب با وزن، قد و فعاليت افراد اين رژيم غذايي متفاوت خواهد بود اما در مورد تغذيه يك اصول كلي وجود دارد. اول اينكه افراد در رژيم غذايي بيشتر از ميوه‌ها و سبزيجات استفاده كنند و سعي كنيم مصرف چربي‌ها به خصوص چربي‌هاي اشباع شده را كاهش دهيم البته اين نگرش هم كه اصلا نبايد چربي مصرف كنيم، يك نگرش غلط است چون برخي از چربي‌ها براي بدن ضروري هستند. به طور كلي روغن زيتون، روغن هسته انگور و كلزا مجاز هستند. مصرف مواد شيرين و نمك هم بايد محدود باشد. رژيم غذايي افراد ديابتي بايد براساس عادات غذايي افراد، فرهنگ آنها و شرايط اقتصادي و اجتماعي آنها تنظيم شود. رژيم غذايي مانند لباسي است كه بايد به صورت اختصاصي براي هر فرد دوخته شود.
اين تنظيم بايد به چه شكل باشد؟
درسيكل ديابت، در سطح اول كه كودكان بيشتر به آن دچار مي‌شوند، رژيم غذايي نمي‌تواند به عنوان پايه اصلي به شمار آيد چرا كه بچه‌ها در سن رشد هستند و به همه مواد غذايي نياز دارند و اصولا به دليل شرايط روحي و رواني نمي‌توانند رژيم غذايي را رعايت كنند و ممكن است رژيم غذايي محدودكننده شديد، به سوءرفتار و پرخاشگري منجر شود اما مصرف مواد نشاسته‌اي و شيريني‌ها بايد در كودكان كنترل شود. در اين جا نقش خانواده مهم است و اگر رژيم غذايي خانواده صحيح باشد، بسياري از مشكلات حل مي‌شود. پايه درمان در تيپ 1، انسولين و درمان دارويي است.
در تيپ 2 ديابت، رژيم غذايي چه جايگاهي دارد؟
در تيپ 2 ديابت كه بيشتر بزرگسالان را مبتلا مي‌كند، رژيم غذايي در كنار ورزش و فعاليت بدني،‌ پايه اساسي و اصلي درمان است. اكثر كساني كه تيپ 2 ديابت دارند چاق هستند و اضافه وزن دارند بنابراين بايد در اولين قدم وزن اين افراد كنترل شود. در اين افراد ديابتي نيمي از كالري مورد نياز بايد از طريق مواد نشاسته‌اي تامين شود چون در غير اين صورت مجبور خواهيم بود كه انرژي را از طريق مواد چربي يا پروتئين تامين كنيم كه اين مساله نيز داراي مشكلاتي خواهد بود بنابراين نان و برنج غذاي اصلي ديابتي‌ها خواهد بود البته مصرف اين مواد نيز بايد با حساب و كتاب صورت گيرد. آن چيزي كه معمولا به افراد توصيه مي‌كنيم به اندازه يك كف دست نان‌سنگك است. ميزان برنج نيز بهتر است براي وعده ناهار بين 6 تا 8 قاشق باشد. وقتي مي‌گوييم كه نشاسته بايد كنترل شود، اغلب افراد مي‌گويند كه ما سير نمي‌شويم. توصيه ما به اين افراد اين است كه از سبزي‌ها براي پر كردن حجم معده استفاده كنند. پروتئين‌ها نيز مي‌توانند 20 تا 30 درصد انرژي لازم را تامين كنند به شرط اينكه گوشت، مرغ يا ماهي‌اي كه استفاده مي‌شود، چرب نباشد. مصرف چربي نيز بايد از نوع چربي‌هاي اشباع نشده و گياهي باشد.
سلامت : اغلب ديابتي‌ها مي‌پرسند كه آيا مي‌توانند ميوه مصرف كنند يا نه؟ توصيه شما به اين افراد چيست؟
ديابتي‌ها مي‌توانند 3 وعده ميوه مصرف كنند اما اين وعده‌ها را نبايد در يك وعده خلاصه كنند و مصرف ميوه‌ها بايد با فاصله انجام شود چون مصرف ميوه‌ها در يك وعده باعث افزايش قندخون مي‌شود. از آنجا كه ميوه‌ها داراي گلوكز هستند، بنابراين مصرف ميوه‌ها در حد معيني مجاز است.
منظورتان از يك وعده ميوه چيست؟
به‌عنوان مثال 12 حبه انگور، يك پرتقال و يا هلوي متوسط، نصف فنجان توت‌فرنگي، 10 عدد گيلاس يا سه تا زردآلو يك وعده ميوه محسوب مي‌شوند. اين نكته را نيز يادآور شوم كه مصرف هر نوع ميوه‌اي به شرط آنكه محدود باشد، مجاز است.
مصرف شيريني داراي چه محدوديتي است؟
افراد ديابتي تا حد امكان نبايد شيريني‌‌هاي ساده را مصرف كنند و مصرف كل شيريني‌ها در طول روز نبايد بيش از 10 درصد كالري مورد نياز باشد. نكته مهم اين است كه مصرف شيريني‌ها در افراد ديابتي، محدوديت مطلق ندارد بلكه محدوديت‌ كامل دارد كه توصيه‌هاي لازم در اين مورد توسط پزشك معالج صورت مي‌گيرد.
افراد ديابتي معمولا چاي را همراه با توت يا خرما مي‌خورند. اين افراد در مصرف توت‌ و خرما به چه نكاتي بايد توجه كنند؟
توصيه اول ما به همه افراد اين است كه خود را عادت دهند چاي را به صورت تلخ بنوشند. مصرف دو تا سه عدد خرما در روز چه همراه با چاي چه به صورت جداگانه به عنوان يك وعده ميوه، مجاز است. مصرف توت بيش از 5 دانه كار درستي نيست.

سالمندان مبتلا به ديابت در رژيم غذايي خود به چه نكاتي بايد توجه كنند؟
رژيم غذايي سالمندان ديابتي به شدت تحت تاثير ميزان فعاليت آنها است زيرا بين سالمندان در اين مورد اختلاف زيادي وجود دارد و برخي از آنها پرتحرك و برخي كم‌تحرك هستند. ما معمولا براي سالمندان كم‌تحرك كالري پايه را محاسبه مي‌كنيم و براي سالمندان پرتحرك ميزان آن را دو برابر مي‌كنيم.