عاشق شويد اما به شرط

مي‌گويند اسكيموهابه خاطر شرايط خاص زندگي‌شان در برف و يخبندان، بيش از60 كلمه براي توصيف انواع برف دارند. شرايط برف و يخبندان در آنجا آن‌قدر شديد و متعدد است كه براي آنها كلمات زيادي نياز است تا مفهوم و خصوصيات هر برفي را توضيح دهند. زبان ما هم به همين صورت، سعي كرده است معاني زيادي براي كلمه عشق و توصيف آن به وجود آورد؛ زيرا عشق نيز يكي از مهم‌ترين اجزاي تشكيل دهنده زندگي ماست. اغلب در كتاب‌ها، داستان‌هاي رمانتيك و عشقي، مقاله‌ها، شعرها وترانه‌ها، معنا و مفهوم عشق از ديدگاه خاصي بيان مي‌شود. اين نوشته سعي دارد كمي از منظر روان‌شناسي به توصيف عشق بپردازد...

شيفتگي در عشق

وقتي شما به اين صورت -حالت شيفتگي- عاشق مي‌شويد، زندگي برايتان پر از شادي، اميد و رضايت‌مندي است. همه چيز براي شما رويايي و درخشان است. محبوب‌تان هيچ نقصي ندارد و يك انسان كامل است و فكر مي‌كنيد كه مي‌توانيد با هم و براي هميشه با شادي و خوشحالي زندگي كنيد. شما چنان دلباخته مي‌شويد كه نسبت به تمام مسايل اطراف‌تان بي‌توجه هستيد. اما بايد بدانيد شيفتگي دوام ندارد و خيلي طول نمي‌كشد. بسياري از ما، سال‌ها، بدون داشتن فهم و درك درست، از اينكه، شيفتگي، عشق واقعي نيست، آن را نگه داشته و ادامه مي‌دهيم.

عشق مشروط

در اين مرحله ما معناي واقعي عشق را تعريف كرده‌ايم و براي اينكه عشق به ديگران بدهيم و يا از آنها بگيريم، شرط و شروط مي‌گذاريم. مثلا مي‌گوييم: «اگر اين كار را بكني، يا اين رفتار را داشته باشي و يا توقعات مرا برآورده كني، من هم تو را دوست خواهم داشت.»البته همه ما موظفيم ديگران را بدون قيد و شرط وبهصورت انسان دوستانه دوست بداريم اما روانه داشتن عشق ما معمولا با شروطي همراه است. اكثر ما ابراز محبت‌مان به ديگران به اين صورت است، به خصوص براي كودكان.

گفتن كلمات عاطفي همراه با احساسات واقعي يك شاخص خوب براي نشان دادن سلامت هيجاني افراد است كه همه ما، چه مرد، زن و يا كودك به آن نياز داريم.
متاسفانه ما براي تربيت كودكان‌مان، از دوست داشتن مشروط استفاده مي‌كنيم و فرزند ما هم مجبور مي‌شود از بروز بعضي از نيازهاي دروني، گريه‌ها و ضعف‌ها و آسيب‌پذيري كه از خصوصيات انساني است، اما از نظر جامعه و اطرافيان پذيرفته نيست، جلوگيري كند. عشق همراه با شرط و شروط، امروزه در ميان بزرگسالان نيز بسيار رايج است كه باعث مي‌شود سعي كنيم خصوصياتي را كه مي‌دانيم از طرف ديگران پذيرفته نيست مخفي كرده و چهره بهتري از خود ارايه دهيم درست مانند كودكي كه براي از دست ندادن محبت والدين، كاري را انجام مي‌دهد كه آنها را دوست دارند. اكثر ما نمي‌توانيم كساني را دوست داشته باشيم كه مطابق ميل ما رفتار نمي‌كنند. مثلا مي‌گوييم: «اگر تو آن طور كه من دوست دارم نباشي تو را رها خواهم كرد و ديگر دوستت نخواهم داشت و يا اگر دروغ بگويي يا سعي كني مرا فريب دهي، رفتار غلطي در مقابل خانواده من داشته باشي يا مطابق خواست من رفتار نكني در زندگي من جايي نخواهي داشت، امااگر تو به همه خواسته‌ها و نيازهاي من توجه كني و آنها را انجام دهي من تو را دوست خواهم داشت.» عشق مشروط در دوران كودكي، آسيب‌هاي عاطفي و ضربات روحي بسياري براي كودكان به همراه خواهد داشت كه باعث ايجاد عقده‌ها و مشكلات عاطفي در دوران بزرگسالي مي‌شود.

عشق يك طرفه

در اين نوع از عشق، تمام احساس و عاطفه شما براي ديگري است. شما ديگري را مي‌پذيريد بدون قيد و شرط و البته با چشمان باز. عيب‌ها و اشتباهات ديگري هم ديده مي‌شود و هم پذيرفته مي‌شود. شما خالصانه و صادقانه عشق‌تان را به ديگران مي‌دهيد، بدون داشتن توقعي در مورد اينكه از آنها نيز عشق دريافت كنيد. درست مانند عشقي كه اكثر والدين به فرزندان‌شان مي‌دهند. اين نوع عشق كم‌كم خلايي درزندگي شما به وجود مي‌آورد كه به آن «فقدان عشق» مي‌گويند. اينكه شما به همه عشق ومحبت بدهيد و از آنها هيچ دريافتي نداشته باشيد، يك عشق واقعي نيست. و به ويژه در انتخاب همسر و روابط زناشويي بسيار مخرب بوده وحاكي از سلامت روان فرد است.

كساني كه در دوران كودكي و يا در طول زندگي شرايط سخت و خشكي را تجريه كرده‌اند گفتن جمله «دوستت دارم» برايشان سخت‌تر است.
بروز احساسات در عشق

بعضي از ما نمي‌توانيم احساسات عاشقانه خود را نسبت به ديگران ابراز كنيم و نمي‌توانيم دوست داشتن‌مان را نشان دهيم. مي‌گويند اين حالت ريشه در تربيت و آسيب‌هاي عاطفي در دوران كودكي دارد. اين دسته از افراد (در مردها بيشتر از زن‌ها) اجتناب مي‌كنند از:

1)داشتن روابط صميمانه و نزديك با ديگران

2) گفتن جمله «دوستت دارم» به ديگران

اگر شما در زندگي اين مشكل را داشته باشيد قبل از اينكه تصميم به ازدواج بگيريد بايد زماني را براي درمان خودتان اختصاص دهيد چون بعد از ازدواج همسر و فرزند شما به بروز احساسات عاطفي شما نياز خواهند داشت. البته بسياري از شما كه گرفتار اين مشكل هستيد آن قدر از بروز عواطف‌تان جلوگيري مي‌كنيد كه وقتي عشق هم مستقيما به سراغ‌تان مي‌آيد متوجه آن نشده و آن را قبل از اينكه كاملا دريافت كنيد، نابود كرده و از دست مي‌دهيد.

عشق كلامي

براي بسياري از ما گفتن اين جمله سه كلمه‌اي بسيار دشوار است. كساني كه در دوران كودكي و يا در طول زندگي شرايط سخت و خشكي را تجريه كرده‌اند گفتن جمله «دوستت دارم» برايشان سخت‌تر است. بعضي از ما يك مانع بزرگ بين خودمان و اين جمله عاطفي ايجاد كرده‌ايم؛ موانعي از قبيل: «چه لزومي دارد بگويم دوستت دارم وقتي درعمل نشان داده‌ام؟» همه ما از لحاظ روحي نياز داريم كه اين جمله را بشنويم. به خصوص اينكه در روايات موثقي به زن و شوهر توصيه مي شود كه علاقه و عشق خود را براي يكديگر بيان كنند.

عشق والدين به فرزندان

توانايي در آغوش گرفتن و بوسيدن همسران و فرزندان از روي دوست داشتن. اين عشق، براي مردان، زنان و كودكان نشان‌دهنده سلامت هيجاني است. در آغوش گرفتن و بوسيدن كودكان از سوي والدين، يك نياز اساسي آنهاست. (پيامبر ما (ص) نيز به اين امر سفارش‌هاي فراواني به والدين كرده.)

همانطور كه ملاحظه مي فرماييد هر نوع رابطه نوعي از محبت و عشق خود را مي طلبد. مثلا عشق مشروط نسبت به فرزندان آثار منفي را بدنبال دارد اما چنين عشقي در رابطه با افراد ديگر بجا و مناسب است بنابراين يكي از فاكتور هاي رابطه موثر و موفق، تنظيم نوع روابط محبت آميز با آنها است.