تغییر اجابت مزاج و یبوست

من طرف **parmidas56** الأربعاء يونيو 10, 2009 1:30 pm

^{تغيير اجابت مزاج و يبوست}

^{دكتر اسحاق حسيني، فوق تخصص گوارش درباره تغييرات اجابت مزاج توضيح مي دهند.}

^{ايشان زنگ خطر ديگري را هم در مورد يبوست به صدا درمي‌آورد: «در كلان‌شهرهايي چون تهران به علت زندگي}^{بي‌تحرك}^{و مصرف بالاي}^{فست‌فودها}^{، يبوست در حال افزايش است.»}

^{روزي چند بار دست‌شويي مي‌رويد؟ براي خيلي از ما‌ اين مساله ي به ظاهر كم‌اهميت، آن‌قدر در جريان زندگي‌مان گم شده است كه براي يافتن پاسخ نياز به لحظه‌اي توقف داريم، اما اگر اين روال تقريبا منظم، تنها براي چند روز به هم بخورد، تازه متوجه نعمتي خواهيم شد كه چندان هم كمتر از نفس كشيدن نيست!}

^{اسهال حاد}^{در هر روز چيزي حدود 2 تا 7 درصد افراد جامعه را از چرخه كار و فعاليت خارج مي‌كند، آماري كه هرگز نمي‌توان به آساني از كنار آن گذشت. اما يبوست به مراتب كمتر از اسهال اتفاق مي‌افتد؛ چيزي حدود 1 درصد. هر چند دست و پنجه نرم كردن با آن هم آسان نيست.}

^{آقاي دكتر! مايعات و مواد غذايي در روده‌ها، چه راهي را پشت‌سر مي‌گذارند؟}

^{دستگاه گوارش در طول شبانه‌روز بايد مواد اضافه ي موجود در غذا را دفع كند. لازمه چنين كاري هم اين است كه دستگاه گوارش سالم باشد و بتواند وظيفه هضم و جذب را به خوبي انجام دهد. در طول شبانه‌روز ما حدودا 5/1 ليتر مايع مصرف مي‌كنيم و حدود 6 ليتر هم خود دستگاه گوارش به داخل روده‌هاي ما ترشح مي‌كند. اين ترشحات شامل بزاق، اسيد معده و ساير ترشحات است. از كل اين مايع تنها 5/1 ليتر به روده بزرگ مي‌رسد و روده بزرگ هم 90 درصد آن را جذب مي‌كند، بنابراين ما حدودا 200 سي‌سي در شبانه روز دفع ادرار داريم.}

^{پس حجم اعظم مايعي كه وارد دستگاه گوارش مي‌شود، از ترشحات خود آن است؟}

^{بله! نكته‌اي كه حتما بايد تذكر دهم اين است كه لازم نيست حتما چيزي بخوريم يا بنوشيم تا اجابت مزاج داشته باشيم. سلول‌هاي روده باريك كه وظيفه جذب را بر عهده دارند، هر 3 تا 5 روز كنده مي‌شوند و مي‌ريزند. علاوه بر اين در روده بزرگ هم تعداد زيادي باكتري زندگي مي‌كند، بنابراين مدفوع شامل لاشه باكتري‌ها، سلول‌هاي كنده شده جدار روده و مواد دفعي غذاست. پس حتي اگر چيزي هم نخوريم، باز هم دفع خواهيم داشت.}

^{در كلان‌شهرهايي چون تهران به علت زندگي بي‌تحرك و مصرف بالاي فست‌فودها، يبوست در حال افزايش است}

^{به طور معمول چند نوبت دفع در شبانه‌روز بايد داشته باشيم؟}

^{معمولا يك يا دو بار در روز، تا دو روز يك بار اجابت مزاج خواهيم داشت.}

^{توجه كنيد گفتم روز نه شبانه‌روز، يعني ما نبايد در شب‌ها دفع داشته باشيم، يعني اگر كسي شب براي دفع مدفوع يا ادرار از خواب بيدار شود حتما بايد به دنبال علت آن بگرديم.}

^{از طرفي دفع مدفوع، اغلب صبح‌ها صورت مي‌گيرد.}

^{حالت‌هاي طبيعي را بيان كرديد. چه حالت‌هاي غيرطبيعي در اجابت مزاج داريم؟}

^{معمولا دو حالت شايع در تغييرات اجابت مزاج تعريف مي‌كنيم: اسهال و يبوست..}

^{يبوست را چگونه بايد شناخت؟}

^{طبق تعريف طبي، اگر دفعات مدفوع كمتر از 3 بار در هفته باشد، يبوست داريم.}

^{البته در حالت‌هاي تغيير اجابت مزاج مواردي را هم داريم كه به طور كلي به آنها دشواري دفع اطلاق مي‌شود. شكايت بيماران در اين موارد شامل فشار آوردن بيش‌از اندازه، سفتي مدفوع، احساس پُري در قسمت تحتاني شكم و احساس عدم تخليه كامل است.}

^{در مورد يبوست، دو نكته يا دو باور اشتباه را حتما بايد در نظر داشت: اول آنكه خيلي از افراد فكر مي‌كنند اگر چيزي نخورند، يبوست آنها بهتر مي‌شود. در صورتي كه درست عكس اين قضيه صحيح است. دوم آنكه بر خلاف اسهال، به هيچ عنوان نمي‌توان بدون بررسي‌هاي اوليه، به درمان يبوست با ملين‌ها پرداخت.}

^{پس چه موقع مجاز به استفاده از ملين‌ها هستيم؟}

^{ببينيد! يبوست علل بسيار متنوعي دارد. در اكثر موارد، بعد از اخذ شرح حال دقيق بيمار توسط پزشك و رد علل خطرناك زمينه‌اي، يبوست را مي‌توان با}^ورزش^{، اصلاح و افزايش}^{فيبرهاي رژيم‌ غذايي}^و^{نوشيدن آب}^{درمان كرد.}

^{آب خودش بهترين ملين است؟}

^{بله، اما در بررسي‌هاي اوليه، بايد حتما به داروهاي مصرفي بيمار توجه ‌كنيم. بسياري از داروها از}^{داروهاي ضدافسردگي}^{گرفته تا}^{داروهاي قلبي}^{مي‌توانند باعث يبوست شوند.}

^{خب اگر نتوانيم داروي بيمار را قطع كنيم يا آن را تغيير دهيم، چه بايد كنيم؟}

^{اگر علت يبوست بيمار، دارو بوده و بيمار مجبور به استفاده از آن باشد، سعي مي‌كنيم با تغيير رژيم غذايي و اضافه كردن فيبر يا}^{روغن زيتون}^{، مشكل بيمار را حل كنيم. در مرحله بعدي هم از ملين‌ها استفاده مي‌كنيم.}

^{ملين‌ها 4 دسته هستند: دسته اول مثل پسليوم كه ما توصيه مي‌كنيم به جاي آن، بيماران از ميوه‌هايي مانند}^آلو^،^انگور^،^انجير^يا^گلابي^{استفاده كنند. دسته دوم محرك‌هاي گوارشي مثل روغن كرچك هستند كه در درازمدت خودشان مي‌توانند تنظيم الكتروليت‌هاي روده را به هم بريزند. دسته بعدي لاكتولوز و شير منيزيم و دسته آخر روغن}^بادام^{و روغن زيتون است.}

^{نكته مهم در مورد ملين‌ها اين است كه استفاده ي درازمدت يا هم‌زمان ملين‌ها، اساسا ممنوع است.}

^{و به عنوان آخرين سوال، اگر با اين اقدامات تغيير اجابت مزاج بيمار برطرف نشد، چه بايد كرد؟}

^{در اين صورت مجبور به انجام اقدامات تشخيصي بيشتري هستيم كه معمولا گران‌قيمت و نيازمند بررسي طولاني هستند، اما در90 درصد موارد، اصلا كار به چنين جاهايي نمي‌كشد. مضاف بر اينكه، در مورد يبوست به خصوص در جوانان بايد سوءمصرف مواد مخدر (ترياك) را حتما در نظر داشت. يكي از علل نسبتا شايع يبوست در جوانان ترياك است و امروزه ثابت شده كه حتي مصرف كشيدني آن هم مي‌تواند يبوست ايجاد كند.}

^{چه موقع به پزشك مراجعه كنيم؟}

^{1) اگر به تازگي دچار يبوست شده‌ايد و سن شما بالاي 40 سال است.}

^{2) اگر يبوست شما با}^{كاهش وزن}^{يا خون‌ريزي از مقعد همراه شده است.}

^{3) اگر با وجود مصرف ملين‌ها، يبوست شما مجددا عود كرده است.}