اسفند دود نکنید!

این افراد در برابر بسیاری از عوامل محیطی آسیب‌پذیرند و نسبت به آنها واکنش شدید نشان می‌دهند. این عوامل نه تنها شامل عوامل حساسیت‌زاست؛ بلکه ممکن است عوامل تحریک‌کننده‌ای مانند بوهای تند، دود غلیظ، هوای گرم یا هوای سرد را نیز شامل شود. اگرچه رو به رو بودن با برخی از این عوامل مثل آلودگی هوا در شهرها تا حدودی اجتناب‌ناپذیر است ولی باید دقت داشت که به‌صورت خودخواسته این عوامل ایجاد یا تشدید نشوند.
یکی از این عوامل که در جامعه ما بسیار رواج دارد دود کردن اسفند است؛ عاملی که نه تنها تاثیر مثبتی بر سلامت ندارد، بلکه می‌تواند افراد مبتلا به آسم و آلرژی را در معرض خطر قرار دهد. البته در جوامع و اقوام مختلف، برخی اعتقادات و آداب و رسوم وجود دارند که فاقد جنبه علمی هستند و توسط متخصصان تایید نمی‌شوند. در کشور ما نیز دود کردن اسفند که از سال‌های دور جزو رسوم بوده و برای در امان ماندن از چشم‌زخم انجام می‌گرفته، از همین دسته آداب و سنن است. در واقع این مساله صرفا یک خرافه است که باید به صورت علمی و آگاهانه با آن برخورد کرد. جنبه تصفیه‌کنندگی و میکروب‌زدایی دود کردن اسفند نیز که گاهی از آن صحبت می‌شود، پایه علمی ندارد و توسط متخصصان توصیه نمی‌شود. متاسفانه این موضوع نه تنها در میان عوام، بلکه گاهی در سطوح بالاتر و در رسانه‌ها نیز عنوان می‌شود و حتی در صدا و سیما هم خیلی از این قبیل مسایل مطرح می‌شود که جنبه ژورنالیستی و غیرعلمی دارند و دست‌اندرکاران این حوزه‌ها باید توجه داشته باشند که اگر آموزش صحیح در این خصوص انجام نمی‌دهند، لااقل بدآموزی نیز نکنند.
اسفند با ایجاد دود غلیظ در هنگام سوختن، باعث می‌شود که نایژه‌های فرد مستعد آلرژی و آسم، به‌سرعت واکنش‌‌ نشان دهند و با ایجاد اسپاسم و انقباض، موجب تشدید علایم آسم شوند. باتوجه به این نکته که دود کردن اسفند در میان ایرانیان به‌صورت یک رسم معمول درآمده است، من از همکاران پزشک خواهش می‌کنم که در این زمینه حساس باشند و علاوه بر سوالات معمول در مورد افراد با علایم آسم (مثل حضور فرد سیگاری در منزل) این مساله را نیز سوال کنند که آیا در منزل اسفند نیز دود می‌شود یا نه.