سازگاري كودكان با فرزند تازه وارد

من طرف **علي** الخميس فبراير 25, 2010 6:45 am

بسياري از كودكان، زماني كه صاحب خواهر يا برادر جديد مي‏شوند، براي والدين خود مشكلات متعددي را ايجاد مي‏كنند. البته در بروز اين رقابت و هم‏چشمي، تفاوت سني نقش بسزايي را ايفا مي‏كند. پژوهش‏هاي متعددي نشان داده است كه اگر اين فاصله سني بين دو تا چهار سال باشد، ميزان حسادت و رقابت ميان فرزندان و مشكلات ايجاد شده ميان آنان به حداكثر مي‏رسد. اما به ‏نظر مي‏رسد كه تفاوت سني كمتر يا بيشتر از اين ميزان (مثلا 5 سال بزرگتر يا 18 ماه كوچكتر بودن) مشكلات كمتري را به همراه دارد. اما به اين موضوع توجه كنيد كه اين مساله، رابطه بسياري با ويژگي‏هاي فردي هر كودك دارد.

اگر فاصله سني ميان فرزندان بين دو تا چهار سال باشد، ميزان حسادت و رقابت ميان فرزندان و مشكلات ايجاد شده ميان آنان به حداكثر مي‏رسد

با اين اوصاف؛ بخشي از اين حسادت و رقابت كاملاً طبيعي بوده و ناشي از ورود يك غريبه به زندگي كودك ماست كه در اثر آن، كودك احساس عدم امنيت و غمگيني كرده و به همين دليل ممكن است باعث آزار و اذيت نوزاد تازه وارد شده و يا حتي خودش را بيش از حد لوس كند. اين رفتارهاي كودكان، شايد زنگ هشداري به والدين باشد تا مديريت بيشتري بر رفتارها و روابط خود داشته باشند و بيشتر سعي كنند اين احساسات متناقض كودكشان را كنترل و اداره كنند.

قبل از تولد نوزاد جديد
براي اينكه از شدت حسادت كودكتان بكاهيد، توصيه مي‏شود قبل از تولد فرزند جديد به اين نكات توجه داشته باشيد:

- توضيحات پيش از تولد

براي كودكتان توضيح دهيد كه باردار هستيد و به زودي فردي جديد به خانواده‏تان اضافه مي‏گردد. نه ماه بارداري زمان به نسبت طولاني و مناسبي براي آماده كردن كودك بزرگتر است تا بتواند خود را براي ورود نوزاد جديد آماده كند.

- اطمينان دهي مجدد

به كودكتان اين اطمينان و آرامش را بدهيد كه هرگز قرار نيست نوازد جديد جاي او را بگيرد، و شما هميشه او را دوست خواهيد داشت. با ارائه اين توضيحات ميزان نگراني و اندوه كودك شما كاسته خواهد شد.

- صادق باشيد

براي كودكتان صادقانه توضيح دهيد كه نوزاد جديد كه به زودي متولد مي‏شود، بسيار كوچك، ضعيف و ناتوان است و بنابراين نياز بسياري به حمايت و توجه شما دارد و به همين دليل ممكن است شما نتوانيد مانند قبل به كودكتان رسيدگي كنيد و امكان دارد در اين شرايط مجبور باشيد از پدر خانواده براي رسيدگي به كودك بزرگتر استفاده كنيد. همچنين توضيح دهيد كه نوزاد نو رسيده دائماً گريه مي‏كند و اين عمل در اصل وسيله ارتباطي اوست. با ارائه دادن اين توضيحات فرزندتان متوجه خواهد شد كه به زودي با چه شرايطي مواجه مي‏گردد. اين پيش‏بيني پذيري موقعيت، سازگاري كودك را آسان‏تر مي‏كند.

- طلب كمك

به كودكتان عنوان كنيد كه در چنين شرايطي حتماً نيازمند كمك‏ها و مساعدت‏هاي وي هستيد. از اين طريق مي‏توانيد ارتباط عاطفي بيشتري بين كودكان خود برقرار كنيد.

- اجتناب از ايجاد تغيير

تا آنجا كه امكان دارد، در زندگي كودكتان تغييرات اساسي ايجاد نكنيد. مثلاً از تغيير دادن اتاق خواب، وسايل شخصي، امكانات تفريحي و سرگرمي و... خودداري كنيد.

- كتابخواني

با كودكتان به مطالعه كتاب‏هايي بپردازيد كه مربوط به تولد فرزند جديد، روابط خواهران و برادران، كمك در نگهداري نوزاد جديد و... است . كتاب‏هاي فراواني در اين زمينه‏ها به چاپ رسيده است و كودكان عمدتاً از طريق شعر و داستان بهتر مي‏توانند متوجه بسياري از مسائل و تغييرات شوند.

بعد از تولد نوزاد جديد
وقتي نوزاد جديد متولد مي‏شود كاملاً طبيعي است كه كودك شما احساس خشم، نارضايتي و آشفتگي كند. بنابراين براي كمك به او:

- كودكتان را تشويق كنيد كه در انجام كارهاي مربوط به نوزاد مانند خواباندن يا حمام كردن وي به شما كمك كند؛ اما هرگز فرزندتان را علي‏رغم ميل باطني او، مجبور به اين اقدامات نكنيد.

- واكنش‏هاي عاشقانه افراطي مانند در آغوش گرفتن محكم نوزاد، بوسيدن‏هاي مكرر آزار دهنده، از رفتارهاي رايجي است كه كودك بزرگتر انجام مي‏دهند. لذا در اين شرايط واكنش شديد و توام با عصبانيت نشان ندهيد بلكه او را راهنمايي كنيد تا برخورد آرام‏تري داشته باشد.

- به كودكتان اشاره كنيد كه: «چقدر خواهر (يا برادرت) به تو شباهت داره». اين نوع طرز بيان در برقراري رابطه عاطفي ميان كودكان بسيار نقش دارد.

واپس‏روي

بعد از تولد نوزاد جديد، كودك بزرگتر مشاهده مي‏كند كه نوزاد نورس توجه بسياري را به خود جلب كرده و همه اطرافيان گرد او جمع مي‏شوند. اين رويداد باعث مي‏شود كه وي به فكر بيفتد تا دوباره بتواند توجه و مراقبت اطرافيان را به خود جلب كند لذا ممكن است به رفتارهاي گذشته خود روي آورد براي مثال:

- ممكن است از شما شيشه شير يا پستانك بخواهد و يا بخواهد از سينه مادرش تغذيه كند

- امكان دارد به دستشويي نرود و لباس‏هاي خود را كثيف كند و يا مبتلا به شب ادراري شود

- امكان دارد تقاضا كند كه در رختخواب شما بخوابد و يا تقاضاي تختي مشابه نوازد نورس بكند

- ممكن است بخواهد شما لباس‏هايش را برايش عوض كنيد و غذا دهانش بگذاريد و...

تقسيم زمان

هر چند كه شما با تولد نوزاد جديد بسيار سرگرم هستيد و وقتتان بسيار پر است اما اين دليل نمي‏شود كه كودك بزرگتر خود را فراموش كنيد بنابراين به اين توصيه‏ها توجه كنيد:

- براي فرزند بزرگتر خود، زمان‏هاي ويژه‏اي را اختصاص دهيد مثلاً زماني كه نوزادتان خواب است با كودكتان بازي كنيد و يا برايش كتاب بخوانيد. سعي كنيد اين كار را هر روز تكرار كنيد. حتي اگر زماني كه به او اختصاص مي‏دهيد كوتاه باشد.

- همواره امتيازات و توانايي‏هاي فرزند بزرگتر را با او مطرح كنيد. براي مثال به اين مساله تاكيد داشته باشيد كه «نوزاد تازه وارد نمي‏تواند خودش غذا بخورد يا لبا‏س‏هايش را بپوشد، اما تو مي‏تواني، چون بزرگتر و عاقل‏تري.»

- از دوستان و اطرافيان خود بخواهيد كه به كودك بزرگتر شما نيز توجه و عاطفه بيشتري نشان دهند و دائماً متوجه نوزاد نورس نباشند.

بزرگ شدن با يكديگر
با افزايش سن خواهران و برادران ، امكان دارد كه ميزان حسادت ميان آنها افزايش يابد. كودك بزرگتر وقتي ملاحظه مي‏كند كه خواهر (يا برادر كوچكترش)، اسباب‏بازي‏ها، وسائل، كتاب و دفتر و... او را برمي‏دارد و گاه آسيب مي‏رساند ممكن است او را مورد آزار و اذيت قرار دهد. از طرف ديگر كودك كوچكتر ممكن است بخاطر مدرسه رفتن خواهر (يا برادر بزرگتر) دچار حسادت شود و به وسايل او آسيب برساند.

اگر مي‏بينيد كه فرزندانتان گاهي اوقات با هم مانند دو دوست مهربان رفتار مي‏كنند و گاهي به شدت با هم درگير مي‏شوند، نگران نباشيد، اين مساله كاملاً طبيعي است.

اگر مي‏بينيد رابطه فرزندانتان با هم اصلاح نمي‏شود، بهتر است كه براي اين مساله اصرار و پافشاري نكنيد. شايد بهتر باشد به آنها فرصت دهيد كه جدا از يكديگر بوده و فعاليت كنند. به مرور زمان كه فرزندانتان بزرگ مي‏شوند، كم‏كم به اهميت و نقش خواهر يا برادر، در زندگي خود پي برده و روابط شان اصلاح مي‏شود، بنابراين نيازي به نگراني شديد شما در اين زمينه و تلاش‏تان براي نزديك كردن آنها به هم وجود ندارد.